معنی باوقار و سنگین

متین, وزین

متین, وزین.

وزین، سنگین، موقر

متین

باوقار. [وَ] (ص مرکب) موقر. وقور. شکوهمند. سنگین. باوقر. باعزت. باتمکین. (آنندراج). گران سنگ. مقابل سبکسر. برابر سبکسار.

سنگین و رنگین. [س َ ن ُ رَ] (ترکیب عطفی، اِ مرکب) در تداول، باوقار. موقر.

سنگین. [س َ] (ص نسبی) (از: سنگ + ین، پسوند نسبت) گیلکی «سنگین »، کریستن سن «سنجین » ضبط کرده ! فریزندی «سئنجین »، یرنی «سنجین »، نطنزی «سنجین »، سمنانی «سنجین »، سنگسری، لاسگردی و شهمیرزادی «سنجین »، سرخه ای «سنجین ». گران. وزین. ثقیل. ضد سبک. سخت. صلب. باوقار. (از حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین). بمجاز، گران. (آنندراج). ثقیل. وزین. (یادداشت بخط مؤلف) (ناظم الاطباء). || گران بها. ثمین. قیمتی:
گوهر سنگین که زمین کان اوست
کی دیت گوهر دندان اوست.
نظامی.
|| آنچه از سنگ ساخته باشند. (آنندراج):
و اندر کوههای وی [طوس] معدن پیروزه است...و سرمه و شبه و دیگ سنگین و سنگ فسان. (حدود العالم).
آنجا که پتک باید خایسک بیهده ست
گوز است خواجه سنگین مغز آهنین سفال.
منجیک.
که اکنون بدین تنگ غار اندری
گریزان به سنگین حصار اندری.
فردوسی.
بغار سنگین در نه بغار دین اندر
رسول را بدل پاک صاحب الغاریم.
ناصرخسرو.
اندرین زندان سنگین چون بماندم بی زوار
از که جویم جز که از فضلت رهایش را سبب.
ناصرخسرو.
و این نواحی در میان شکسته ها و نشیب و افرازهای خاکین و سنگین بر مثال خرقان. (فارسنامه ٔ ابن البلخی ص 143).
درین گور گلین و قصر سنگین
به امید تو کردم صبر چندین.
نظامی.
رخش ترا بر آخور سنگین روزگار
برگ گیانه خر تو عنبرین چرا.
خاقانی (دیوان چ عبدالرسولی ص 12).
در بند چار آخور سنگین چه مانده ای
در زیر هفت آینه خودبین چه مانده ای.
خاقانی.
صندوق تربت پدر من سنگین است و کتابه رنگین. (گلستان سعدی). || وزین.متین. موقر. باوقار. (یادداشت بخط مؤلف). باوقار. (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین). || کنایه از مردم اصیل و نجیب. (آنندراج). || متمرد. سرکش. (ناظم الاطباء). || نحس. شوم. (آنندراج). || استوار. محکم. (ناظم الاطباء). || ناگوار. غلیظ. ثقیل. بطی ءالهضم. بدگوار. دیرگوار. (یادداشت بخط مؤلف). || نوعی از سلاح و سرنیزه. || شدید. (ناظم الاطباء).
- استخوان سنگین:
خواهم از برای دل دلبری بتمکینی
بهر این هما باید استخوان سنگینی.
اسماعیل ایما (از آنندراج).
- بیماری سنگین.
- توبه ٔ سنگین:
بنای توبه ٔ سنگین من خطر دارد
اگر بهار به این آب و تاب میگذرد.
اسماعیل ایما (از آنندراج).
- حرف سنگین، حرف ناروا. سخن درشت:
چند باید شد ز غفلت مرکز تشنیع خلق
حرف سنگین تا به کی چون گوش کر برداشتن.
میرزا بیدل (از آنندراج).
- خواب سنگین. درد سنگین.
- دست سنگین، آنکه زخم دست او سخت درد آرد.
- دسته ٔ سنگین، پرجمعیت.
- دل سنگین، قسی القلب:
زنهار سعدی از دل سنگین کافرش
کافر چه غم خورد که تو زنهار میکنی.
سعدی.
- زبان سنگین، زبان بد. بدزبان.
- ساعت سنگین، وقت بد:
از زنخدان تو دل را نیست امید نجات
دلو ما در ساعت سنگین بچاه افتاده ست.
صائب (از آنندراج).
- سنگین اسلحه، نظامیان سنگین اسلحه.
- سنگین شدن آبستن، نزدیک شدن وضع حمل.
- سنگین شدن بیماری، سخت شدن بیماری. اغما و ضعف ممتد: روایت کرده اند که چون رسول را بیماری سخت تر شد و سنگین افتاد، ابوبکر پیش رسول آمد. (قصص الانبیاء).
- سنگین شدن چشم، غلبه کردن خواب بر آن.
- سنگین شدن زن، بزرگ شدن بچه درشکم و نزدیک شدن بزادن.
- سنگین شدن مریض، سخت شدن مرض او.
- طبع سنگین، مقابل طبع روان:
مرا از طبع سنگین آنچه زاید
صدای اصطکاک آن سفال است.
انوری (از آنندراج).
- عروسی سنگین، عروسی بسیار خرج سنگین.
- غم سنگین، غم سخت و شدید.
- قافله ٔ سنگین، قافله از سنگ.
- || قافله ممتد و طولانی:
در سرانجام سفر باش که در لوح مزار
خیمه بیرون زد و خوش قافله ٔ سنگین است.
اسماعیل ایما (از آنندراج).
- گوش سنگین، گوش کسی که آواز آهسته نشنود. گران گوش. سامعه ٔ ثقیل.
- مرض سنگین، مرض شدید و سخت.
- مهمانی سنگین، مهمانی پرخرج.
- ناخوشی سنگین، مرض شدید. ناخوشی شدید.
- نرخ سنگین، قیمت گران.
- امثال:
سنگ بجای خودش سنگین است.

بامهابت، باهیبت، جاافتاده، رزین، سنگین، متین، موقر، وزین،
(متضاد) جلف، سبک، بی‌وقار، ناموقر

سنگین خود دار (صفت) متین وزین موقر باوقر مقابل بی وقار بی وقر.

سخت، باوقار، صلب، ثقیل، وزین، گرانبها، قیمتی

(وِ) (ص مر.) متین، وزین.

متین، بردبار، باطمٲنینه، موقر،

ساخته‌شده از سنگ،
[مقابلِ سبک] گران، ثقیل، وزین،
[مجاز] باوقار،

Gracious, Grave, Reserved, Sober

رائع، وقور

506